Pod Grenlandią pozostałości gigantycznego starożytnego jeziora znaleziono głęboko pod pokrywą lodową w północno-zachodniej części kontynentu. Naukowcy twierdzą, że ma setki tysięcy lat, jeśli nie miliony.
Ogromne „skamieniałe dno jeziora” to zjawisko, jakiego nigdy wcześniej nie widziano w tej części świata, chociaż wiemy, że kolosalna pokrywa lodowa Grenlandii (druga co do wielkości na świecie po Antarktydzie) pozostaje pełna ukrytych tajemnic.
W zeszłym roku naukowcy poinformowali o odkryciu ponad 50 jezior subglacjalnych pod lądolodem Grenlandii: stopionej wody w stanie ciekłym między podłożem skalnym a pokrywami lodowymi.
Nowe znalezisko ma inny charakter: basen prastarego jeziora, dawno wyschniętego i teraz pełen eonów osadów – luźnych skał o grubości do 1,2 km, a następnie pokrytych kolejnymi 1,8 km lodu.
Dorzecze jeziora (czerwony obwód) zasilane przez pradawne strumienie (niebieski). (Columbia University, na podstawie Paxman et al., EPSL, 2020).
Jednak gdy powstało jezioro, naukowcy stwierdzili, że region będzie wolny od lodu, a dorzecze mogłoby obsłużyć monumentalne jezioro o powierzchni około 7100 kilometrów kwadratowych.
Nieco mniejsze niż jezioro Onega, to masywne jezioro mogło pomieścić około 580 kilometrów sześciennych wody, zasilając sieć 18 starożytnych strumieni, które kiedyś istniały na północ od dna jeziora, wpływając do niego po łagodnym zboczu.
Chociaż obecnie nie możemy wiedzieć, jak stare jest to jezioro, moglibyśmy dowiedzieć się, czy możemy przeanalizować luźny materiał, który znajduje się teraz w basenie: gigantyczną kapsułę czasową zachowanego osadu, która mogłaby dostarczyć wskazówek dotyczących środowiska Grenlandii prawie od zawsze.
„Jezioro mogłoby być ważnym repozytorium informacji w krajobrazie, który jest teraz całkowicie ukryty i niedostępny” – mówi główny badacz i geofizyk Guy Paxman z Columbia University.
„Gdybyśmy mogli dostać się do tych złóż, mogliby nam powiedzieć, kiedy lód jest obecny, a kiedy go nie ma”.
Olbrzymie dno jeziora, nazwane „Camp Century Basin” ze względu na pobliską historyczną bazę badawczą, zostało odkryte podczas badań lotniczych regionów polarnych świata w ramach misji NASA Operation IceBridge.
Podczas lotów nad pokrywą lodową Grenlandii naukowcy zmapowali geomorfologię subglacjalną za pomocą szeregu instrumentów mierzących dane radarowe, grawitacyjne i magnetyczne. Odczyty ujawniły zarysy gigantycznej luźnej masy wypełnienia osadowego, składającej się z mniej gęstego i mniej magnetycznego materiału niż skała otaczająca masę.
Jezioro mogło powstać w cieplejszych okresach w wyniku przemieszczenia podłoża skalnego z leżącej poniżej linii uskoku, która jest obecnie nieaktywna. Alternatywnie, erozja lodowcowa mogła z czasem ukształtować basen.
W każdym razie badacze uważają, że starożytny basen mógł zawierać ważny zapis osadowy, a jeśli uda nam się w jakiś sposób dotrzeć na tyle głęboko, aby go wydobyć i przeanalizować, może to wskazywać, kiedy region był wolny od lodu lub pokryty lodem, ujawnić ograniczenia. zasięg pokrywy lodowej Grenlandii i da wyobrażenie o klimacie i warunkach środowiskowych w regionie w przeszłości.
Jakiekolwiek sekrety te głęboko zakopane skały mówią nam o polarnych zmianach klimatu w starożytności, mogą to być ważne informacje do interpretacji tego, co dzieje się obecnie na świecie.
„Pracujemy nad zrozumieniem, jak zachowywała się pokrywa lodowa Grenlandii w przeszłości” – mówi Paxman. „Jest to ważne, jeśli chcemy zrozumieć, jak będzie się zachowywał w następnych dziesięcioleciach”.
Wyniki opublikowano w czasopiśmie Earth and Planetary Science Letters.
Źródła: Zdjęcie: Stopiony staw wodny na pokrywie lodowej Grenlandii. NASA / Michael Studinger.
